Czym różni się imigrant od uchodźcy? Prawne różnice, o których zapomina wielu prawicowych dziennikarzy
Autor Michalina Kobla - 12 Kwietnia 2019
W artykułach medialnych, ale także w debatach toczących się wśród samych obywateli, imigranci oraz uchodźcy są często myleni. Czasami zdarza się niestety, że do podobnych przekłamań dochodzi z pełną celowością. Warto więc wytłumaczyć, czym w świetle obowiązującego obecnie prawa różnią się od siebie te dwie grupy.
Według oficjalnych źródeł imigrantem jest osoba, która po prostu wyjeżdża z kraju pochodzenia i udaje się do innego. Aktem prawnym, który określa "zasady i warunki wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ich przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z niego, tryb postępowania oraz organy właściwe w tych sprawach", jest Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach. To w niej zawarte są wyjaśnienia najważniejszych pojęć związanych z migracją, stosowanych przez polskie urzędy we wszystkich kluczowych na przykład dla rejestracji cudzoziemców sprawach.
Różnice między imigrantami i uchodźcami
Kim jest więc uchodźca i czym różni się od imigranta? Według zapisów Konwencji Genewskiej z 1951 roku jest to "osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem w kraju pochodzenia z powodu rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej nie może lub nie chce korzystać z ochrony tego kraju". Warto zaznaczyć, że temat ten poruszyli także twórcy polskiej ustawy zasadniczej z 1997 roku. W art. 56 czytamy, iż "cudzoziemcy mogą korzystać z prawa azylu w Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w ustawie", a "cudzoziemcowi, który w Rzeczypospolitej Polskiej poszukuje ochrony przed prześladowaniem, może być przyznany status uchodźcy zgodnie z wiążącymi Rzeczpospolitą Polską umowami międzynarodowymi".
Jaka jest więc zasadnicza różnica między imigrantem lub po prostu migrantem a uchodźcą? Pierwsza z osób wyjeżdża ze swego kraju po podjęciu dobrowolnej decyzji, motywowanej często kwestią podjęcia pracy w innym państwie albo propozycją podwyższonych zarobków, czy życia na wyższym poziomie. O uchodźcy możemy za to mówić wtedy, gdy kierują nim konkretne powody i pobudki związane z poczuciem zagrożenia oraz gdy ureguluje swój status zgodnie z procedurami obowiązującymi w pierwszym państwie, do którego dotrze.
Wielu dziennikarzy (zwłaszcza prawicowych mediów) często myli lub miesza wspomniane pojęcia, szczególnie w kontekście gigantycznego kryzysu migracyjnego, stanowiącego głównie dla krajów europejskich poważne wyzwanie. Poza uchodźcami, z Bliskiego Wschodu oraz Afryki Północnej na północ przenoszą się bowiem także imigranci, którzy szukają często okazji do odnalezienia lepszej pracy lub podwyższenia swego poziomu życia. Liczni redaktorzy takich serwisów jak Zmianynaziemi.pl, Innapolityka.pl, czy też Telewizjarepublika.pl bardziej lub mniej świadomie mieszają jednak te dwie grupy, próbując wzbudzić wśród czytelników uczucie niepokoju, niechęć wobec cudzoziemców oraz strach przed tymi, którzy przenoszą się między innymi do Europy, gdyż nie mogą po prostu dłużej pozostać w kraju swego pochodzenia, a często tego właśnie najbardziej pragną.
Ilu uchodźców mieszka w Polsce?
Przy tej okazji warto także odnieść się do krzykliwych nagłówków, w których głównie media tabloidowe ostrzegają Polaków przed istną falą uchodźców z krajów muzułmańskich, mającą rzekomo trafiać do naszego państwa. Jak wynika z oficjalnych danych, zaprezentowanych przez Urząd do Spraw Cudzoziemców za lata 2012-2015, podobne doniesienia nie mają wiele wspólnego z prawdą. W roku 2012 o status uchodźcy ubiegało się w Polsce łącznie 10 753 osoby (6 084 - Rosja, 3 234 - Gruzja, Ukraina - 74, Armenia - 413, Syria - 107, inne narodowości - 841), w roku 2013 - 15 253 (12 849 - Rosja, 1 245 - Gruzja, Ukraina - 46, Armenia - 206, Syria - 255, inne narodowości - 652), w roku 2014 - 8 193 (4 112 - Rosja, 726 - Gruzja, Ukraina - 2 318, Armenia - 135, Syria - 114, inne narodowości - 788), a w roku 2015 - (1 381 - Rosja, 147 - Gruzja, Ukraina - 1 042, Armenia - 43, Syria - 35, inne narodowości - 271). Przez długi czas uchodźcy zamieszkujący w Polsce przybywali do niej głównie ze wschodu.
Nowsze, pełne dane nie są niestety oficjalnie dostępne, gdyż rok 2019 jeszcze się oczywiście nie zakończył. Na ten moment rozpatrzono pozytywnie jedynie 38 wniosków o ochronę międzynarodową, w tym dla 8 Turków, 7 Irakijczyków, 5 Irańczyków, 4 Rosjan oraz 14 osób z innych państw. Słowa o "fali zalewającej Polskę" lub "zderzeniu cywilizacji", mającym rzekomo miejsce w naszym państwie, są więc wyraźnie przesadzone i ubarwione.